Submitted by content on
اخبار باشگاه اقتصاددانان

بررسی رویای رشد در زمین واقعیت

دستیابی به نرخ رشد اقتصادی ۸درصدی، سال‌هاست در اسناد بالادستی و سخنان مقامات ایرانی تکرار می‌شود؛ هدفی آرمان‌گرایانه که قرار است اقتصاد کشور را از رکود مزمن و فقر گسترده نجات دهد. اما تحقق این هدف در شرایطی که اقتصاد ایران با مجموعه‌‌‌ای از ناترازی‌‌‌ها، ناکارآمدی‌‌‌ها و دورافتادگی مالی بین‌المللی دست‌‌‌و‌‌‌پنجه نرم می‌کند، بیش از آنکه یک برنامه باشد، شبیه یک رویاست. نظام تولید در ایران درگیر بحران‌هایی پیچیده و در‌‌‌هم‌‌‌تنیده است. کسری بودجه مزمن دولت، ناترازی بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی، استهلاک بالای زیرساخت‌‌‌ها، فرسودگی تجهیزات تولیدی و نااطمینانی‌‌‌ حاکم بر محیط کسب‌وکار، همگی سد راه رشد سرمایه‌گذاری و بهره‌‌‌وری شده‌‌‌اند. در چنین وضعیتی، رشد اقتصادی نمی‌‌‌تواند صرفا با دستور یا عددسازی در اسناد برنامه‌‌‌ریزی محقق شود.
250

از سوی دیگر، اقتصاد ایران برای رسیدن به رشد بالا نیازمند سرمایه‌گذاری‌‌‌های عظیم است. برآوردهای کارشناسی نشان می‌دهد که برای تحقق رشد ۸درصدی سالانه، باید ۲۰۰ تا ۳۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید انجام شود. با توجه به پس‌‌‌انداز داخلی محدود و فشارهای مالی سنگین بر دولت، تحقق این هدف بدون جذب سرمایه خارجی دست‌‌‌نیافتنی است. اما تحریم‌‌‌های گسترده، عدم ارتباط با نظام بانکی بین‌المللی و ریسک‌های حقوقی ناشی از مبادله با ایران، باعث شده است تا سرمایه‌گذاران خارجی نه‌تنها به کشور جذب نشوند، بلکه بسیاری از سرمایه‌‌‌های پیشین نیز از ایران خارج شوند.

در چنین شرایطی، سیاستگذاران ایرانی باید با صراحت بپذیرند که بدون حل بنیادی مشکلات ساختاری و بازسازی روابط بین‌المللی، دستیابی به رشد بالا امکان‌‌‌پذیر نیست. اصلاح نظام حکمرانی اقتصادی، کاهش مداخلات ناکارآمد دولت، تضمین حقوق مالکیت، ثبات در سیاست‌‌‌های کلان و در نهایت ترمیم روابط خارجی، پیش‌‌‌شرط‌‌‌هایی هستند که بدون آنها سرمایه‌گذاری و در نتیجه هدف رشد اقتصادی محقق نمی‌شود. رشد اقتصادی تنها یک شاخص آماری نیست؛ آینه‌‌‌ای است که وضعیت سلامت و پویایی یک اقتصاد را بازتاب می‌دهد. اگر تصویر آن در آینه کدر است، نمی‌‌‌توان با آرایش‌‌‌های زبانی آن را شفاف نشان داد.

رویای رشد ۸درصدی در اقتصاد امروز ایران، نیازمند چیزی بیش از هدف‌‌‌گذاری است؛ نیازمند جسارت  و  واقع‌گرایی در تصمیم‌گیری ‌‌‌های اقتصادی است. «باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، در این گزارش برخی از واقعیت‌‌‌های این موضوع را بررسی کرده است.