1. مقدمه
در جهت استراتژی تبیین شده و با توجه به اولویت های مطرح شده برای توانمند سازی و تجهیز خبرنگاران به محتوای لازم، پروژه های زیر در دستور کار مرکز پژوهش های مالی و اقتصادی قرار گرفت:
زنگ خطر بحران: این پروژه متمرکز بر حوزه هایی از اقتصاد ایران است که هم اکنون درگیر بی ثباتی و ناترازی های جدی هستند و یا آن که قابلیت بحران زایی بالا دارند و می توانند زمینه ساز رخداد های پر دامنه باشند. این پروژه همچنین، بر مولفه¬ هایی در اقتصاد ایران تمرکز دارد که نقش محوری در اقتصاد داشته و به کرات در خبر ها مورد ارجاع قرار می گیرند. این پروژه همچنین بنا دارد تا زمینه ساز جذب و همکاری پژوهشگران و خبرگانی باشد که از میان ایشان نبرو های آینده مرکز شناسایی و تامین شوند. علاوه بر این این پروژه زمینه را برای برگزاری سمینار های آینده ایجاد می نماید.
دانشنامه اکو پدیا: در این پروژه برای متغیرهای عمده کلان یا متغیر های مطرح در حوزه مالی امکان ارایه توضیح و تعریف حرفه ای بصورت سمانتیک و سلسله مراتبی به ترتیبی فراهم می شود که مرجع متخصصان قرار گرفته و شانس ابهام و عدم توافق بر روی تعارف در آن به حداقل برسد.
گزارش های ادواری به همراه پیش بینی: در این بخش گزارش های ادواری بصورت فصلی برای برخی متغیر های کلان بهمراه نظر سنجی های مستمر و همچنین گزارش تحولات بازار های مالی با تحلیل تب بازار برای برخی سهام عمده ارایه می شود.
نظرسنجی از مدیران مالی و خبرگان: هرچند مطالعات مبتنی بر نظر سنجی گاها از طرف برخی موسسات و دستگاه ها انجام می شود اما این نظر سنجی ها اغلب استمرار نداشته و اهداف کسب و کار ندارد. هدف آن است که در مرکز این توانمندی ایجاد شود تا در سطح بالایی از استاندارد مدیران را در جریان فضای کلی حاکم بر کسب و کار و همچنی کلان اقتصاد قرار دهد.
شناسایی تعارض منافع و مبارزه با فساد: بدون تردید یکی از مهمترین وظایف رسانه ها آن است تا بدور از جنجال آفرینی و هتک حرمت افراد نسبت به زمینه های بروز فساد که همان تعارض منافع و عدم شفافیت است بپردازند. در این میان گذشته از شناسایی موارد تعارض منافع در نظام حقوقی و مدیریتی کشور بسیار اهمیت دارد که راهکارهای مقابله با ان بر اساس تجارب بین الملل نیز معرفی گردند.
2. زنگ خطر بحران
عطف به اهداف مندرج در سند برنامه ساختار و وظایف مرکز پژوهشهای مالی و اقتصادی در راستای انجام مطالعات و بررسی های مالی و اقتصادی برای موضوعاتی که بیشترین تاثیرگذاری را در بر دارد، پروژه پژوهشی " زنگ خطر بحران" با تمرکز بر حوزه هایی در اقتصاد ایران که قابلیت بحران زایی بالا دارند و بررسی ابرچالشها و همچنین مولف¬ های محوری و اصلی اقتصاد ایران شامل موارد زیر تقدیم میگردد.
1- اقتصاد آب و راه های گذار از بحران
2- ناترازی در منابع و مصارف صندوق های بازنشستگی
3- ناترازی و بحران بانکی و راهکارهای پیش رو
4- فقر و نابرابری
در گزارش های مربوط به حوزه های بحران خیز به دلیل مشکلات مربوط به دسترسی به داده ها و همچنین سرشت کار دوره گزارش حدالامکان به صورت سالانه خواهد بود. این گزارش ها ضمن پایش شرایط بحران می توانند برای خبرنگاران مرجع خوبی برای اطلاعات و دانش در زمینه های تحت بررسی باشد. یکی از اهداف مهم این بررسی ها همچنین شکل گیری ارتباطات در شبکه ای بین صاحبنظران و پژوهشگران حول مرکز است که امیدواریم با برگزا ری گرهم آیی ها تقویت شود.
3. اکوپدیا
اکو پدیا دانشنامه تخصصی و آنلاین مرکز است و به دنبال آن است تا به جایگاه برترین مرجع تخصصی در حوزه اقتصادی و مالی در سطح کشور دست یابد. مأموریت اکو پدیا، ایجاد و توسعه دانشنامه‌ای است با کیفیت و قابل اتکا، جهت بهره‌برداری در حوزه‌های پژوهشی و حرفه‌ای و همچنین ارتقای سطح آگاهی و دانش اقتصادی و مالی از طریق ایجاد یک فضای آزاد، همگانی و قابل اطمینان برخط، که در آن اطلاعات تولید شده در توسط خبرگان استاندارد سازی شده و ضمن گردآوری و ثبت در یک ساختار بدون ابهام برای همه به اشتراک گذاشته میشود.
اکو پدیا با هدف مدیریت دانش در مجموعه رسانه دنیای اقتصاد، پایگاهی برای کسب، ثبت، تسهیم و به‌کارگیری دانش اقتصادی در اختیار اساتید و متخصصین این حوزه قرار می‌دهد و در پی ارتقای سطح دانش خبرنگاران و فعالان و علاقمندان حوزه مالی و اقتصادی و همچنین محققین و دانشجویان این حوزه می‌باشد.
سایت دانشنامه تخصصی اکو پدیا مجموعه‌ای از صفحات اعم از نوشتارهای تعریف و نوشتارهای محتوا است که پس از تهیه برای استفاده عموم در اینترنت انتشار یابد. نوشتار تعریف نوشتاری است که تعریفی دقیق و مختصر بر اساس حداقل دو منبع خارجی معتبر و یک منبع داخلی توسط کارشناسان حوزه مورد نظر تهیه شده و نوشتار محتوا نوشتار نوشتاری است که برای یک بلوک مفهومی تهیه شده و در آن رابطه سلسله مراتبی بین مفاهیم به صورت نمایشی و نوشتاری تشریح میگردد. در نوشتارهای محتوی برای واژگان تخصصی و سیر تکوین، جایگاه در صنعت، حالت‌ها و انواع بر پایه الگوی ویکی پدیا در قالب متن و برای برخی مفاهیم به همراه نمودار ارائه میشوند. در اکوپدیا ضمن معرفی داده های های مرتبط با هر مفهوم نمودارهایی ارایه می شوند که به طور خودکار بروزرسانی می شوند.
بلوک مفهومی که واحد پایه‌ای دانشنامه تخصصی اکو پدیا است، برای هر مفهوم، مجموعه‌ای از مفاهیم را که در ارتباط بی‌واسطه سلسله‌مراتبی با آن قرار دارند، دربر می‌گیرد. منظور از رابطه بی واسطه سلسله مراتبی روابط والد، هم ارز و فرزندان است که برای هر مفهوم به طور جداگانه تعریف می شود. والد بیانگر مفهومی است که واژه موردنظر از آن نشأت گرفته و مفاهیم هم ارز هر چند در مفهوم والد با هم اشتراک دارند، اما هر یک حالت خاصی از مفهوم والد را نشان می‌دهند.فرزندان یک مفهوم نیز اساس معیارهای مختلف که ابعاد آن مفهوم است در ذیل آن دسته‌بندی گردند.
مجموعه بلوک های که در آن ها مفاهیم در ارتباط سلسله‌مراتبی با هم قرار دارند و روابط آن‌ها در طول و عرض یکدیگر تبیین و بر اساس معیارهای مختلف دسته‌بندی میشوند یک خوشه مفهومی را می سازند. این ساختار به تدقیق و روشن سازی مفاهیم کمک نموده و امکان هرگونه ابهامی در مفاهیم را برطرف می سازد.
اساس سایت بر پایه ویکی پدیا طراحی می شود و در ذیل هر بخش علاوه بر ارتباط بین مفاهیم و رده ها، عناوین آمار و داده های موجود نمایش داده می شود. دسترسی به این داده ها مربوط به این مفاهیم می تواند به صورت رایگان نباشد منبعی برای تامین هزینه توسعه سایت باشد.
برای تهیه محتوای سایت سعی خواهد تا از مطالب موجود در آرشیو دنیای اقتصاد و تجارت فردا با بهره گیری از امکانات هوش مصنوعی تسریع شود. خروجی های اولیه این پروژه انتظار می رود که حدودا شش ماه بعد از آغاز کار حاصل شود. این یک پروژه مستمر است و برای آن نمی توان پایانی در نظر گرفت.
4. گزارش های ادواری به همراه پیش بینی
در این پروژه هدف آن است گزارش های ادواری بصورت فصلی برای برخی متغیر های کلان و همچنین گزارشاتی با تواتر کوتاه تر برای تحولات بازار های مالی با تحلیل تب بازار برای شناساندن مرکز و ایجاد برند و زمینه سازی برای ارایه برخی خدمات غیر رایگان در آینده ارایه شود.
در این پروژه برای گزارش های مرکز یک ساختار مشخص تعریف می شود. هرچند در این ابتدای کار نمی توان ساختار پیشنهادی را قطعی دانست اما انتظار میرود در آن حداقل مواردی مثل خلاصه مدیریتی از گزارش، شرح تغییرات طی دوره گذشته با نمودار، شرح تغییرات اجزا تشکیل دهنده روند ها با نمودار، شرح عوامل موثر یا رخداد ها در تبیین تغییرات طی دوره گذشته با نمودار، شرح پیش بینی (حداقل سه گام ) به کمک روش های آماری و گزارش دلیل انتخاب روش و کیفیت نتایج با نمودار و نهایتا شرح نتایج نظرسنجی خبرگان با نمودار لحاظ گردد. بدیهی است از آنجا که استمرار گزارش ها در اینده مورد نظر مرکز می باشد، هرچه شیوه نگارش قابل تکرار و بهره گیری مجدد یا ریپلیکیت کردن باشد بهتراست. بر همین اساس خودکار نمودن برخی فرآیندها در همین ابتدای کار مورد توجه قرار خواهد گرفت و اقداماتی در این زمینه انجام خواهد گرفت.
1- پایش رشد واقعی زیر بخش های مختلف صنعت
2- سطح تورم در آینده: ابر تورم، تورم ماندگار و یا بازگشت به سطوح معمول گذشته
3- نظام ارزی و سناریوهای ممکن برای نرخ ارز
4- استقلال عملیاتی بانک مرکزی و تعامل بین سیاستهای مالی و پولی
5- اقتصاد انرژی و آینده نفت
6- کارایی تحلیل فوندامنتال در پیش بینی قیمت سهام
7- پیش بینی پذیری تغییرات قیمت در بازار طلا و رمزارزها
در مورد بررسی روند های گذشته به همراه ارایه پیش بینی مولفه های کلان امید است حداقل برای رشد تولید ناخالص، تورم و مسکن گزارش های فصلی و برای بازار ها برای بازارهای ارز، انرژی و بورس بتوان پیش بینی های هفتگی را به طور مستمر داشته باشیم.
از آنجا که برای برخی مولفه های کلان وقفه در ارایه آمار وجود دارد، انجام برآورد از روند به کمک داده های موجود علاوه بر پیش بینی همچنین انجام nowcasting هم در برنامه مرکز منظور شده است. در بخش بازارها، انجام نظر سنجی از خبرگان با تواتر پایین تر از تواتر فصلی برای ما امکان پذیر نیست، لذا در این زمینه استقاده از ابزار های دیگر مانند بررسی تب بازار به کمک ماشین یا sentiment analysis مورد نظر خواهد بود. برای این منظور با یک شرکت توانمند در این زمینه می توان همکاری نمود. فعلا برای مرکز تهیه این گزارش های دوره ای برای هر فصل و به صورت ازمایشی هدفگذاری شده است. از آنجا که این فعالیت مرکز از بعد برندینگ بسیار مهم ست کار با حساسیت و کیفیت بالایی باید انجام گیرد. به همین دلیل برای این بخش انتظار می رود سه ماهه سوم کار قابل ارایه عموم فراهم شود. در توضیحات این دسته گزارش ها، هدف آن است که خبرگانی که کاملا شناخته شده و با پروفایل و شهرت بالا بکار گرفته شوند و اسامی ایشان نیز در پایان گزارش ذکر خواهد شد.
طبق این برنامه از طریق اعلام در کانال های دانشگاهای برتر ، معرفی از طرف اساتید و یا اعلام عمومی و انجام مصاحبه، در مجموع 10 پژوهشگر مستعد ترجیحا آنان که سال اول دوره ارشد را به پایان رسانده باشند هر یک زیر نظر یک فرد صاحبنظر در عرصه تعیین شده (که به طور هدفمند انتخاب شده اند) در یک برنامه 2 ماهه مسئولیت تهیه یک گزارش تحلیلی - سیاستی بر روی هر یک از موضوعات فوق عهده دار میشوند که در آن در درجه نخست شرایط و پیشینه و وضعیت موجود کشور در آن زمینه با تکیه بر داده های قابل اتکاء، دوم بررسی و تحلیل بر وجود یا عدم وجود شرایط بحران و ناترازی با قابلیت بروز بحران و نهایتا مطالعه راهکارها و سایتهای روز بررسی و اجتناب از گرفتار شدن در شرایط بحرانی و یا برنامه خروج از آن در قالب درفت اولیه گزارش حداکثر 50 صفحه ای و حداقل 20 صفحه ای با نظارت فرد صاحبنظر ارائه میگردد. در قدم بعدی سمینارهایی با محوریت گزارش های مزبور با حضور پنلی از صاحبنظران و دست اندرکاران برگزار میشود و در آن مطالب گزارشی به بوته نقد گذاشته میشود که خروجی های آن می تواند برای بخش های دیگر رسانه دنیای اقتصاد دستمایه تولید محتوای گردد. پس از دریافت نظرات اصلاحی و اعمال آن توسط تیم پژوهشی گزارش به مرحله نهایی رسیده و از طرف مرکز قابل انتشار بصورت هارد کپی و دیجیتال خواهد بود که نسخه دیجیتال آن در چارچوب اکوپدیا برای پژوهشگران و خبرنگاران ارائه شده و نسخه هارد آن به عنوان گزارش از سری گزارش های تحلیلی – سیاستی مرکز منتشر خواهد شد.
در پایان به دانشجویان و پژوهشگران مستعدی که مایل به غور بیشتر در زمینه کاری خود باشند و مایل باشند تا پایان نامه خود را در یکی از زمینه های پیشنهادی ادامه دهند، پس از دریافت درخواست و انجام ارزیابی در صورت احراز شرایط لازم، مرکز اقدام به حمایت مالی و تدارکاتی خواهد نمود.
5. نظرسنجی از مدیران مالی و خبرگان
تیمی متشکل از طراحان، کارشناسان پیاده سازی و تحلیل نتایج و گزارش نتایج می بایست در مرکز وظیفه دشوار انجام نظر سنجی ها را به طذر مستمر بر عهده گیرد. استفاده از تجارب ارزشمند بین المللی در این زمینه مانند کارهایی که در دانشگاه دوک به طور مستمر و با تمرکز بر مدیران مالی شرکت ها در صنایع مختلف و سطوح متفاوت انجام می شود می تواند راهنمای ما دراین مهم باشد. همچنین یک سلسله اقدامات توسط سازمان های داخلی در این زمینه انجام می شود که از کارشناسان شاغل در این زمنیه استفاده خواهد شد.
در قدم نخست مهم آن است که بتوان مشارکت کنندگان و مخاطبان این نظر سنجی را به درستی شناسایی نمود و کانال های ارتباطی با ایشان را بدست آورد. مدیران مالی از این جهت اهمیت دارند که بیشترین دسترسی رابه داده های کمی داشته و همچنین در آینده مخاطبان این نظر سنجی ها خواهند بود. نظر سنجی فقط در اغاز سال کمی بوده و در سایر فصول (به طور فصلی انجام می شود) تنها محدود به گردآوری داده های کیفی و نهایتا اشاره به درصد افزایش یا کاهش مورد انتظار در عرصه های مختلف مانند تولید، فروش و سرمایه گذاری خواهد داشت. بر روی کار نظرسنجی دانشگاه دوک کمیته بازل کار تحلیلی نیز انجام داده است که برای بهره گیری و تحلیل داده ها می تواند سرمشق ما قرار گیرد. انتظار می رود حداقل سه نفر تا پایان سال در این بخش مشغول به کار گردند.
6. شناسایی تعارض منافع و مبارزه با فساد
فساد معمولا بر دو ستون عدم شفافیت و تعارض منافع بنا می شود. در هر دو مورد وظیفه رسانه ها قابل توجه است. رسانه ها وظیفه دارند تا بدور از جنجال آفرینی و هتک حرمت افراد نسبت به زمینه های بروز فساد که همان تعارض منافع و عدم شفافیت است بپردازند. نگاه حرفه ای ایجاب می کند بدنبال حداکثر اثر بخشی از غوغا و هجمه بی مورد پرهیز شود و به جای هجوم به اشخاص، رفع کاستی سیستم و شناسایی و تدبیر جویی در برابر زمینه های فساد که همان تعارض منافع است هدف فعالیت مرکز قرار گیرد. شناسایی افراد و سازمانه های درگیر در مبارزه با فساد و اصلاح نظام اداری و استفاده از نظر کارشناسان و همچنین کمک به افرادی که سرنخ های فساد را در دست دارند می تواند از ابزارهای مهمی باشد که در این پروژه مورد استفاده قرار گیرد. اما فراتر از شناسایی موارد تعارض منافع در نظام حقوقی و مدیریتی کشور، همان طور که گفته شد بسیار اهمیت دارد که راهکارهای مقابله با ان بر اساس تجارب بین الملل نیز معرفی گردند این مههم تنها به کمک کارشناسان فن امکان پذیر است. در این زمینه فعلا حداکثر برنامه آن است که کار با دو نفر تا پایان سال پیش برود.
نفر اول وظیفه دارد تا موارد را شناسایی و هماهنگی بین افراد را انجام دهد. نفرد دوم یک کارشناس حقوقی است که اطلاعات مربوط به سوت زن و مخاطب وی را گردآوری و کیس را برای گروه داوری ارسال می نماید. گروه داوری متشکل از افرادی است که قبلا در زمینه فساد صاحب مسئولیت بوده اند. همچنین تلاش خواهد شد تا فردی هم از دستگاه قضا در این جلسات باشد. گروه داوری رای خود را صادر خواهد نمود که تمرکز آن بر شناسایی کاستی های موجود در سازوکار های موجود و راهکار حل آن خواهد بود. انتظار می رود این سازوکار که به عنوان دادگاه انصاف معرفی می شود بتواند در جلب نگاه کارشناسی و هم توده مردم موفق عمل نماید بدون آن که خود را درگیر قضاوت نماید. مورد دیگر شناسایی روابط شرکتی و خانوادگی و تطابق این دو است که می تواند هم تولید کننده یک خدمت باشد و هم در حل مشکلات حکمرانی و تعارض منافع بکار آید. مورد اخیر فعلا در اولویت کار مرکز نخواهد بود.
در مسابقات شبیه سازی کارشناسان در دو گروه رقیب در مقابل هم صف ارایی می کنند و هر یک استدلالات خود را در برابر داوران متخصص ارایه می کنند. دادگاه های شبیه سازی در کشورهای مختلف برگزار می شود و افرادی که در این مسابقات موفق می شوند اغلب قادرخواهند بود تا ضمن درج آن در رزومه خود از دانشگاه های خوب بورسیه دریافت دارند.