Submitted by content on
چشم‌انداز تورم و رشد اقتصادی

تورم و رشد اقتصادی زمستان 1403

تورم و رشد اقتصادی در یک نگاه
در فصل پاییز، تورم نقطه‌به‌نقطه اندکی افزایش یافت، اما تورم متوسط به روند نزولی خود ادامه داد. روند نزولی تورم نقطه‌به‌نقطه که در زمستان ۱۴۰1 از اوج ۵۴.۰ درصدی آغاز و به ۳۱.۲ درصد در تابستان 1403 رسیده بود، در فصل پاییز متوقف شد و به 31.4 درصد رسید. متوسط تورم سالانه در دوازده ماهه منتهی به آذرماه 1403 در ادامه سیر نزولی خود به 32.5 درصد رسید.
نرخ رشد اقتصادی در فصل تابستان با کاهش مواجه شد و برآورد می‌شود که رشد اقتصادی در فصل پاییز به مدار نزولی خود ادامه دهد. نرخ رشد اقتصادی (نقطه‌به‌نقطه) بنا‌بر آمار منتشره توسط مرکز آمار ایران (سال پایه 1400) در فصل تابستان در مسیر نزولی قرار گرفت و به ۳.۴ درصد در فصل تابستان 1403 رسید. هرچند نرخ رشد اقتصادی برای فصل پاییز 1403 هنوز منتشر نشده ‌است، اما با استفاده از روش کنون‌یابی و به کمک برخی متغیرهای موجود برآورد دریک آن است که این نرخ برای فصل پاییز ممکن است تا رقم 3.2 درصد کاهش یافته باشد. در این زمینه می‌توان از تاثیر عواملی چون جهش نرخ ارز، افزایش نا‌اطمینانی و همچنین ناترازی‌ها، به‌ویژه ناترازی انرژی که سبب قطع برق واحد‌های صنعتی شده است، اشاره کرد.

3.    آخرین تحولات تورم و رشد اقتصادی
3.1.    آخرین تحولات تورم
سیر نزولی تورم متوسط در فصل پاییز ادامه یافت اما تورم نقطه‌به‌نقطه با افزایش محدودی مواجه شد. بر‌اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم (متوسط ۱۲ماهه) در آذرماه 1403 به روند نزولی خود ادامه داده و از ۴۹.۱ درصد در اردیبهشت ۱۴۰۲ به ۳۲.5 درصد رسید. در همین حال، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در فصل پاییز با افزایش محدود مواجه شد و در آذرماه 1403 به ۳۱.۴ درصد رسید. همچنین، در آذرماه ۱۴۰۳ نرخ تورم ماهانه در این ماه رقم ۲.۰ درصد را ثبت نمود.


                                                                                           نمودار ۵) روند نرخ تورم       منبع: مرکز آمار ایران

در میان گروه‌های کالایی، گروه متفرقه بیشترین تورم و دخانیات کمترین میزان تورم را در پاییز تجربه کردند. در خصوص تورم گروه‌های اصلی سبد مصرف‌کننده، در حالی¬که نرخ تورم کل سبد مصرفی در آذرماه 1403، ۳۱.۴ درصد است، نرخ تورم گروه متفرقه با ۳۹.۵ درصد در صدر تورم گروه‌های سبد مصرفی و گروه دخانیات با نرخ تورم ۲۲.۵ درصد دارای پایین¬ترین نرخ تورم در میان گروه¬های سبد مصرفی است. نرخ تورم گروه مسکن با ۳۸.۱ درصد در حالی است که این گروه با 34.0 درصد از بالاترین وزن در سبد مصرف‌کننده برخوردار است و یکی از عوامل سطوح بالای تورم در شرایط فعلی است. نرخ تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز با وزن 28.8 درصد در سبد مصرفی برابر با ۲۶.۴ درصد بوده¬است.


                            نمودار ۶) نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه گروه‌های سبد مصرف‌کننده و وزن‌های مربوطه در سبد مصرف‌کننده (آذر‌ماه ۱۴۰3)          منبع: مرکز آمار ایران

3.2.    آخرین تحولات رشد اقتصادی
رشد اقتصادی در فصل تابستان 1403 در مدار نزولی قرار گرفت و براساس برآورد مبتنی‌ بر کنون‌یابی، انتظار می‌رود در فصل پاییز به مدار نزولی خود ادامه دهد. بر‌اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی سالانه (نقطه‌به‌نقطه) منتهی به تابستان 1403 به ۳.۴ درصد کاهش یافته است، حال آنکه مقدار این شاخص در فصل بهار 140۳ برابر با  ۴.۷ درصد بود. همچنین، نرخ رشد اقتصادی غیرنفتی نیز با کاهش مواجه شده و از ۲.۹ درصد در بهار 140۳ به ۲.۳ درصد در تابستان 1403 رسیده است. هرچند نرخ رشد اقتصادی برای فصل پاییز 1403 هنوز منتشر نشده‌ است، اما با استفاده از روش کنون‌یابی و به کمک برخی متغیرهای موجود، برآورد دریک آن است که نرخ رشد اقتصادی برای فصل پاییز ممکن است تا رقم 3.2 درصد و رشد اقتصادی غیرنفتی تا رقم ۲.1 درصد کاهش یافته باشد.
 


                                                                      نمودار ۷) روند نرخ رشد اقتصادی (درصد)                        منبع: مرکز آمار ایران

در میان بخش‌های اقتصادی، رشد اقتصادی بخش نفت همچنان در صدر رشد بخش‌ها قرار دارد. بررسی اجزای رشد اقتصادی در بخش‌های مختلف حاکی از آن است که در فصل تابستان 1403، رشد بخش نفت با افت اندک مواجه شد و با ثبت رشد ۷.4 درصد، از بالاترین رشد در میان بخش¬های اقتصادی برخوردار بوده است. رشد بخش خدمات در تابستان 1403 با افت ۱.۳ واحد درصد به ۱.۹ درصد کاهش یافته است. رشد بخش صنعت نیز با کاهش ۰.۲ واحد درصد به ۲.۵ درصد در تابستان 1403 رسید. این در حالی است که بخش کشاورزی نیز در ادامه روند صعودی خود با افزایش ۰.۸ واحد درصد به ۳.۱ درصد افزایش یافت. 
براساس کنون‌یابی، برآورد می‌شود که رشد اقتصادی در فصل پاییز 1403 تا رقم 3.2 درصد کاهش یابد. با استفاده از برخی داده‌هایی که در دسترس بوده و قابلیت پیش‌بینی رشد بخش‌های مختلف را به ما می‌دهند، می‌توان برآوردی از رشد اقتصادی در فصل پاییز به‌دست آورد. با استفاده از این داده‌ها و بکارگیری روش پیش‌بینی سلسله مراتبی، مقدار رشد بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات به ترتیب برابر ۲.2، 2.8 و 1.6 درصد برآورد می‌شود. 
 


                                                  نمودار ۸) نرخ رشد بخش‌های اقتصادی (نقطه‌به‌نقطه سالانه) (درصد)                              منبع: مرکز آمار ایران / دریک